Voedingsgewoonten en menselijke activiteit op het terrein van het Sint-Ursulaklooster in Delft (1454-1782)
Resultaten van het archeobotanisch onderzoek
Rapportnummer 463
| Publicatiedatum 01 april 2010
Auteur H. van Haaster
Download rapport
In 2008 is door de gemeentelijke archeologische dienst van Delft een Definitief
Archeologisch Onderzoek uitgevoerd op de locatie ‘Blokker’ in Delft. Het
opgravingsterrein ligt in het zuiden van de binnenstad van Delft, ingesloten tussen de Kruisstraat in het noorden en het oosten, de Gasthuislaan in het zuiden en de Pynepoort in het westen. De aanleiding voor het onderzoek werd gevormd door de geplande grootschalige nieuwbouw van een parkeergarage, winkels en een appartementencomplex.
Hierdoor zou het historische bodemarchief ter plaatse onherstelbare schade oplopen. Uit vooronderzoek was al gebleken dat zich in het plangebied de resten bevinden van één van de grootste kloosters van Delft: Sint Ursula. De officiële naam van het klooster is ‘Convent tot Sinte Ursule te Delft int Oosteinde’. Dit klooster werd gebouwd in een deel van Delft dat in 1355 bij de stad was getrokken. Waarschijnlijk is het klooster kort na 1355 gebouwd. De zusters van het Ursulaklooster behoorden tot de derde orde van de Franciscanenessen. Dit was een vrije, werkzame orde, waarbij de meeste vrouwenkloosters waren aangesloten. De exacte stichtingsdatum is echter onbekend. Het
klooster behoorde toe aan het kapittel van Utrecht. De inwijding van de kloosterkapel vond plaats in 1454. Uit historische gegevens valt op te maken dat het kloosterterrein werd begrensd door de toenmalige Achtersack (ongeveer het huidige noordelijke deel van de Kruisstraat – Yperstraat) in het noorden, het Oosteinde in het oosten, de Gasthuislaan in het zuiden en de toenmalige Kruisstraat (ongeveer de huidige Pynepoort) in het westen.
Het terrein was rondom bebouwd. De kapel, die oost – west was georiënteerd, lag in het centrale deel van het kloosterterrein. In figuur 1 wordt de ligging van het klooster op de stadsplattegrond van Jacob van Deventer (ca. 1550) weergegeven.
De opheffing van het klooster vond plaats in 1573. Gedurende de daaropvolgende tijd mochten de zusters nog enige tijd in het klooster verblijven, maar in 1596 werd een aanvang gemaakt met de sloop van de gebouwen. In 1605 werd het kloosterterrein opnieuw ingericht en tot woonwijk omgezet voor de uit de zuidelijke Nederlanden uitgeweken Vlamingen. Van deze gebouwen zijn ook resten teruggevonden. Van 1678 tot 1782 bevond zich in het plangebied de plateelbakkerij ’t Hart, dat Delfts aardewerk produceerde aan de Gasthuislaan.
Tijdens de definitieve opgraving zijn uit een groot aantal verschillende grondsporen monsters genomen voor archebotanisch onderzoek. Het doel van dit onderzoek was informatie te verkrijgen over menselijke activiteit, milieuomstandigheden en voedingsgewoonten tijdens de drie fasen van het gebruik van het terrein: het klooster, de Vlaamse periode en de plateelbakkerij.