Palaeo-ecologisch onderzoek aan een bodemprofiel uit de locatie Almere Kasteel, Gemeente Almere
Rapportnummer 138
| Publicatiedatum 01 januari 2002
Auteur Smeerdijk D.G. van
Download rapport
1.1 ALGEMEEN Sinds het voorjaar van 2000 wordt op een braakliggend terrein tussen de Kromme Wete- ring, de Lange Wetering en het Fongerspad in de omgeving van Almere Haven een oppervlakte van ongeveer 25 ha bouwrijp gemaakt voor de aanleg van een kasteel. Dit is een project van Tijs Blom Vastgoed BV uit Eemnes in nauwe samenwerking met de Gemeente Almere. Voor de bouw van het kasteel en de bijgebouwen zijn grote, diepe werkputten aangelegd. Een deel van de werkputten reikt tot in de top van het pleistocene zand. Deze bovenkant van het pleistocene zand ligt op ongeveer -9,00 m NAP, op sommige plaatsen zelfs dieper. Via de stadsarcheoloog van Almere, drs. J.W Hogestijn, is kontact opgenomen met BIAX Consult om onderzoek te doen naar de ondergrond van het toekomstige kasteel om een beeld te vormen van het voormalige landschap in dit deel van Zuidelijk Flevoland. In eerste instantie ging de belangstelling uit naar een aanpak waarin naast uitgebreid palaeobotanisch onderzoek ook onderzoek gedaan zou worden naar de insecten- en mijtenfauna, ten einde een zo'n goed mogelijk beeld te vormen van het voor- malige landschap. Uiteindelijk is besloten om een beperkt onderzoek te doen, waarbij het accent ligt op het pollen- en macrorestenonderzoek in combinatie met koolstof-14 (14C) dateringen van een aantal niveaus.1.2 DOEL EN VRAAGSTELLING Na de realisatie van het kasteel zal in het kasteel een ruimte beschikbaar zijn waarin middels een maquette, wandschildering of iets aanverwants, aandacht besteed wordt aan de landschapsontwikkeling in de tijden voorafgaande aan het ontstaan van Zuidelijk Flevoland, met name de regio van Almere. Uit voorgaand onderzoek in de omgeving van Almere bleek dat de onderkant van het veen, liggende op het pleistocene zand meestal niet ouder was dan 7.100 jaar BP (-8,48 m NAP) of 6.900 jaar BP (-9,34 m NAP).1 In het onderhavige onderzoek wordt aandacht besteed aan de veenlagen vanaf het pleistocene zand. Ook hier zijn we er vanuit gegaan dat dit een landschapsontwikkeling betreft die bij benadering zich heeft voltrokken in het vroege en middendeel van het Holoceen (globaal tussen 8.000 en 5.000 jaar voor heden). Daarnaast zullen middels een lakprofiel de afzettingen vanaf het bovenste deel van het pleistocene zand in beeld gebracht worden. Dit lakprofiel is verzameld door P. Kuster van het Archeologisch Diensten Centrum in Bunschoten.1.3 GEOLOGISCHE ACHTERGROND In dit overzicht zal een beknopte beschrijving van de afzettingen uit het Midden- en Laat- Pleistoceen en het Holoceen worden gegeven (zie ook figuur 1), voornamelijk gebaseerd op de gegevens uit 'De Geologie en Bodem van Zuidelijk Flevoland'.2 De bovenkant van de pleistocene afzettingen lag op ongeveer -9,00 m NAP en was in een aantal bouwputten te zien als een zandlaag waardoorheen de heipalen geslagen zijn. Zie voor de hoogte- ligging van het pleistocene zand figuur2. De afzettingen uit het Pleistoceen vertegenwoordigen ongeveer een tijdsbestek van 2 miljoen jaar, waarin een afwisseling van ijstijden en tussenijstijden plaatsvond. Deze afzettingen komen over een groot deel van Nederland voor in wisselende diktes. Het meeste sediment is afgezet door grote rivieren, een veel kleiner deel is door de zee (meestal in het Vroeg Pleistoceen) of de wind aangevoerd. 1 van Smeerdijk & van Waijjen 2001, Makaske et al. 2002, Makaske et al. in prep. b.